Vivo de aliuloj – simpleca, sed pensiga historio

Sep premioj de la Germana Kinarta Akademio, Oskar-premio por la plej bona fremdlanda filmo, tri premioj de la Eŭropa Akademio de Kinarto – plej multaj verŝajne aĉetas tiun ĉi filmon pro nura kovrilo, krianta pri la distingoj. Des pli ke en la rusia varianto iu ajn alia informo sur la skatolo mankas – eĉ konciza priskribo de la intrigo. La filmo lasis al mi kontraŭdirajn impresojn.

De arta vidpunkto apenaŭ eblus nomi tion ĉefverko. Al mi ĝi memorigis pri tiel nomataj “laborromanoj” de la sovetia tempo, verkoj kie homoj plenumis rolojn de kartonaj figuroj, al kiuj anstataŭ personaj nomoj oni povus doni tiujn profesiajn kiel “metalurgo”, “spiono”, “verkisto” aŭ simple “malbonulo”. Personaj dilemoj, vivaj karakteroj, profundeco de animoj, fajna rolludo – ĉio ĉi mankas tie. Antaŭ ni estas nura politika filmo, kiu havas tute konkretajn taskojn, tre forajn de la kinoarto mem. Senmaskigi stasiojn, plian fojon rememorigi pri teruraĵoj de la totalisma reĝimo – jen ĉefa kaj fakte sola celo de ĝiaj aŭtoroj. Ili atingis ĝin. Sed ĉu necesis fari filmon pri tio, kio pli detale kaj pruve estas dokumentita en historiaj esploraĵoj kaj memorlibroj?



Tamen mi ne povas diri, ke mi vane malŝparis la tempon. Sen tuŝi miajn sentojn, la filmo pensigis min pri alia afero. GDR same kiel aliaj socialismaj landoj post la falo de la totalisma reĝimo trapasis siaspecan purgatorion. Oni ne nur rakontis al homoj veron pri ilia historio, sed ankaŭ nomis ĝiajn kreintojn – heroojn kaj aĉulojn. La verkisto, vivo de kiu estis preskaŭ detruita de la stasioj, tralegis sian personan dosierujon kaj eksciis, kiu spionis lin. Kion li faru kun tiu ĉi scio, decidu li mem.
En nia lando anstataŭ revolucio okazis evolucio – procezo multe pli milda, sed ankaŭ malpli honesta. Hieraŭaj KGB-anoj, komsomolanoj kaj partianoj lerte transsaltis en la novan eliton. Ĵus ili vipadis kapitalismon, sed jen ili mem iĝas la unuaj kapitalistoj, helpe de personaj ligoj, disrabado de la ŝtata havaĵo, ktp. Diference de ili, la antaŭaj disidentoj kaj luktantoj por justeco restis rande de la nova vivordo, ili daŭre mizeregas en sciencaj institutoj aŭ servas kiel triarangaj ŝtatoficistoj. Iuj elmigris al la Okcidento, sed ankaŭ tie nur malmultaj akiris sukceson – mankas bezonataj por tio psikologiaj trajtoj.
Do tiuj, kiuj spionis, subaŭskultis, denuncis, okazigis tagonoktajn pridemandojn, homoj kiuj rompis vivojn, neniigis karierojn, transformis ordinarajn homojn je denunculoj – ili nun estas en supraj socitavoloj, iĝis respektindaj civitanoj kaj en intervjuoj kun plezuro rememoras sian laboron en KGB. Ili servis al patrujo! Hm, estus tre interese kontroli, kion en realo faris ĉiu el ili? Kiom puraj estasiliaj manoj? Sed ne, tio nun ne estas prioritato, ni devas duobligi MEP, gardi stabilecon, justeco ja estas afero triaranga. 
Cetere ankaŭ pri MEP jam de kelkaj jaroj neniu rememoras, ja evidentas ke la reĝimo malsukcesis pri tiu ekonomia fanfaronaĵo. Do ĝi ĉiam pli parolas pri patriotismo, la "tradiciaj valoroj" kaj restarigo de justeco en foraj lokoj kiel Ukrainio aŭ Sirio. La realon anstataŭis propagandisma nebulo.

Unu afero konsolas min – iam la vero tamen estos malkaŝita. Dokumentoj estos publikigitaj, la nomoj emrĝos. Hodiaŭ ni konas multajn el tiuj, kiuj pridemandis, denuncis kaj pafmortigis en 1937. Venos tempo ankaŭ por iliaj posteuloj el la 1950-aj  1980-aj jaroj. Ni nepre nomos ĉiun persone. Plej verŝajne ili ne ĝisvivos tiun tempon, sed iliaj gefiloj kaj genepoj hontos pri siaj antaŭuloj-fiaĉuloj. Ne ĉiam ja oni fieru pri la herooj.

Comments

  1. mi spektis tiun filmon antaŭ ĉ. 2 jaroj kaj tre ŝatis! Eble tiu rezenco aperu en Kontakto? ;)

    ReplyDelete
    Replies
    1. Kial ne? Prenu kion vi deziras de tiu ĉi blogo :)

      Delete

Post a Comment