Fortikaĵoj de Havano

En unu tago mi konatiĝis kun tri simbolaj lokoj de Havano kaj ĉeestis ceremonion, okazantan de antaŭ jarcentoj.

La Fortikaĵo de la Punta

Sur la bordo de la Havana golfo staras la Fortikaĵo de la Punta unu el la tri ĉefaj kasteloj de Havano, bildigitaj sur ties blazono (aliaj estas La Fuerza kaj El Morro).

San Salvador de La Punta (plena nomo) estis konstruita en 1589-1630 por pli bone protekti la golfon kaj la bordon okcidente de ĝi. La fortikaĵo funkciis en paro kun El Morro, blokante maraliron al la ĉefurbo.

Krom siaj arkitektura kaj historia valoro, agnoskitaj per enlistigo al la Monda heredaĵo de Unesko, ĝi famas kiel loko kie la 1-an de septembro 1851 hispanaj aŭtoritatoj ekzekutis per garoto la venezuelan aventuriston kaj militiston Narciso López. Tiu brulkapulo aranĝis du militajn ekspediciojn al la lando kun la celo forpeli la hispanojn kaj aneksi Kubon al Usono kiel plian sklavisman ŝtaton.

Li ricevis subtenon de iuj sudusonaj politikistoj, ne de la kubanoj, do liaj trupoj estis frakasitaj kaj plejparto de batalantoj dividis la sorton de sia komandestro. Historiistoj ĝis nun malsamopinias pri kiel taksi lian rolon, sed almenaŭ unu grava kontribuo de Narciso López restas nedisputebla – nome li kreis la kubajn flagon kaj blazonon, du bazajn naciajn simbolojn.

Antaŭ la fortikaĵo staras monumento al alia venezuelano, generalo Francisco de Miranda, kiu la tutan sian vivon batalis por liberigo de la hispanaj kolonioj en Sudameriko, inkluzive de Kubo.

La kastelo mem estas transformita al muzeo. Ĝi ne enhavas iujn mirindaĵojn aŭ rarajn eksponaĵojn, sed estas vizitinda jam pro specifa atmosfero de tiuj muroj plurjarcentaj kaj la unika vido de tiu ĉi loko. Mi promenis sub grizaj kastelaj muroj.

Rigardis la eksteraĵojn tra mallarĝaj paftruoj.

Malnovaj kanonoj plu celas al la maro kaj la golfo. Nigraj kuglegoj kuŝas apude same kiel antaŭ kvar jarcentoj. Videblas duoncirklaj kaneloj, laŭ kiuj oni turnis pezegajn pafilojn, sed mi eĉ ne povas imagi kiom da homa peno kaj fortoj postulis tia operacio.

Nun en la fortikaĵo troviĝas homoj multe pli pacaj – dormemaj gardistinoj kaj scivolemaj turistoj. 

Plej mirigis min la viola glaca kubo, kiu staras sur la plej supra loko, meze de antikvaj armoj. 

Ĝi estas bela ekzemplo de la moderna arto, kiu kvazaŭ transportas vin en tiun medion kaj enkorpigas en ĝi. Mi fotis la havanan marbordon, sed vidis ankaŭ min mem. Interesa impreso.

Malecón

Jam iom laca mi direktiĝis al mia apartamento. Malecón plenis je homoj, kiuj sidis, promenis, babilis. Plej mirigis min abundeco de chicas. Centoj da ili okupis la kajon tiel ke distanco inter la virinoj estis ne pli ol kvin metroj. Dum almenaŭ dukilometra promenado mi senĉese aŭdis la jam konatajn vortojn: “Amigooo! My frieeend! Pssss!”

Ŝajnas ke neniu jam atentis ilin, ĉu policanoj, ĉu ordinaraj homoj kiuj venis por ripozi kun siaj familioj. Evidente la ekologia kulturo kiel koncepto ankoraŭ tute mankas en la kuba amasa konscio, do mi plurfoje vidis kiel post fini trinkaĵon homoj ĵetas plastajn glasojn al la maro. Gepatroj kaj infanoj konkuris pri kiu ĵetos glason pli for kaj gaje ridis je ĉiu ĵeto.

Sur apudkajaj ŝtoninsuletoj umis fiŝkaptistoj, foje sukcese. Mi ne scias, ĉu la ekologia situacio ĉi tie ebligas al homoj manĝi maran predon aŭ ĉu temas pri nura amuziĝo kaj en la plej bona kazo kato-nutrado kiel en Moskvo aŭ Sankt-Peterburgo, kie nur frenezulo povus gustumi lokan fiŝaĵon.

Solula spirtubulo naĝis laŭlonge de la kajo. Evidente ankaŭ li tute ne zorgis la malpermesafiŝojn.

“Kiom senzorga lando!” ekpensis mi denove. Mi ŝatas ĝin.

Noktopafo

“Ĉu vi volas vidi la noktopafon en malnova kastelo?” demandis min Maria Lisandra. “Estas tre interesa afero. Briel akompanos nin”. Kompreneble mi pretis por iu ajn aventuro, des pli en bona akompano. Temis pri la fama plurjarcenta rito, okazanta ĉiutage je la 9a vespere en la Fortikaĵo de San-Carlos de la Cabaña, konstruita en 1764-1774 sur la orienta bordo de la Havana golfo. Ĝi estas tiom fortega kaj nepenetrebla, ke eĉ naskiĝis proverbo: “Kiu sidas en Cabaña tiu regas en Havano”. Ĉi-vespere tie regis la ĝojo.

Mi kaj Lisi veturis al la Kapitolo, kien devis alveni Fráncel Briel, loĝanta en fora urborando. Dum atendi lin ni hazarde renkontis Ari, kiu miris ke ni ĝis nun estas en Havano. Poste mi plurfoje renkontos esperantistojn surstrate kaj jam miros nenion. Venis Briel kaj nia gaja triopo ekveturis per taksio. Tio estis la sola ebleco atingi la lokon, ĉar la vojo al Fortikaĵo de San-Carlos de la Cabaña sekvas laŭ submara tunelo, kien oni allasas nur aŭtojn kaj busojn, sed ne piedirantojn.

Je la 7a ni jam estis surloke, aĉetis biletojn kaj eniris. Regis mallumo kaj nur lanternoj lumigis la vojon. Ni povintus konatiĝi kun tieaj muzeoj, sed preferis kontentigi la malsaton per vizito al restoracio en kazemato. Malgraŭ manpleno da klientoj ni devis atendi almenaŭ duonhoron. Cetere mi jam iom alkutimiĝis al la kuba malrapideco en servoj kaj la rezulto estis bona – granda viandopeco kun rizo kaj pico meritis la perditan tempon. Ni iom blagis pri murpentraĵoj bildigantaj jen piratojn, jen hispanajn musketistojn kaj poste eliĝis sur la interna korto, kie komenciĝis la ceremonio.

Ni amasiĝis apud la pafontaj kanonoj same kiel plejmulto da vizitantoj. Briel klarigis ke eblus ankaŭ grimpi sur la kazernan tegmenton, sed por tio oni devus pagi po unu plia peso kaj li konsideras tion stulta.

Aŭdiĝis pezaj rimaj paŝoj. Malproksime ekvidiĝis flagrantaj lumoj – tio soldata patrolo marŝis kun torĉoj enmane. Ili paŝis silente kaj lante kaj nur de tempo al tempo aŭdiĝis longa krio de la ĉefo: “Sileeencion!” (apenaŭ tradukenda por esperantisto). Briel rakontis ke iam li mem militservis en tiu ĉi kastelo kaj same marŝis ĉiuvespere. “Sed mi iris la plej malantaŭa. Kial? Ĉar mi estas malalta!” ridis li.

Tio daŭris eble dek minutojn. Fine la soldatoj atingis nin kaj komenciĝis longdaŭra kaj skrupula preparado al la pafo. Ili purigis la kanonon per ŝargostango, enigis la pafaĵon kaj ĉio ĉi estis akompanata per laŭtaj ordonoj kaj sciigoj, ke la urbaj pordegoj fermiĝas, do neniu rajtos eniri aŭ eliri ĝis matene. Mi multe fotis kaj filmis, sed nigra mallumo malfavoris altan bildokvaliton. La atendita apogeo tamen venis subite kaj pro forta bruego mi preskaŭ faligis la telefonon.

Sekvaj minutoj estis dediĉitaj al la tradicia turisma amuzaĵo – fotado sur fono de la kanonoj kaj kuglegoj. La afero stulta, sed amuza, ĉu ne?

Revena vojo sekvis laŭ la longa koridoro formita de metiistoj vendantaj siajn artaĵojn. Plejparte temis pri banalaĵoj, sed foje renkonteblis iuj interesaj specimenoj. Taksioj atendis forirontajn gastojn, sed prezoj jam altiĝis laŭ la specifa taksiista logiko – ni jam troviĝis preskaŭ sur insulo kaj ne havis alian elekteblon.

Briel ekis al sia hejmo dum mi kaj Lisi finis la vesperon en kafejo Sofia je la strato 23, apud hotelo Habana Libre. 

Ni trinkis sukon kaj aŭskultis la vivan muzikon en subĉiela teraso. Ĉu oni bezonas ion pli por la bona vespero?