Flugo de Ŝanĥajo al Moskvo estis longa, do mi havis tempon por spekti la
tutan faman trilogion. La plej interesa mi konsideras la finan parton, ĉefe pro
la ideo kiu staras malantaŭ fantasta eksteraĵo kaj spegulas pure homan
historion – tiun pri elektebla identeco.
De sklaveco al la fina venko
Apenaŭ indas rerakonti ĉi tie la tutan intrigon, unuafoje prezentitan
sur ekranoj en 1968, do mi estos konciza.
En la unua filmo juna sciencisto serĉas kuracilon kontraŭ la
Alzheimer-malsano, pro kiu suferas lia patro ĉiutage sinkante en la senrevenan
forgeson. Li eksperimentas je simioj kaj parte sukcesas, sed monavida ĉefo decidas
rapidigi la ekspermentojn malgraŭ liaj avertoj. La novkreita infekto likas
ekster laboratorio kaj komenciĝas epidemio, kiu mortigos preskaŭ la tutan
homaron.
Solaj estaĵoj kiuj profitis tion estis la laboratoriaj simioj, kies
intelekto draste altiĝis kiel flankefiko de la eksperimento. Ili ribelas
kontraŭ siaj sklavigantoj kaj fuĝas al arbaro, gvidataj de Caesar – la simio,
adoptita de la sciencisto kaj la plej evoluinta danke al lia kuracilo.
En la dua parto ni vidas Usonon post la infekta apokalipto. En la morte
malplena Nov-Jorko grupo da homoj luktas por la vivo, sen ilia fuelrezervoj
elĉerpiĝas, do por plu havi elektroenergion necesas restarigi
hidroelektrocentralo el proksima arbaro. Sed tiu areo estas kontrolata de la
simia tribo subestre de Caesar.
Konfrontiĝo de la komunumoj atingas sangoverŝan fazon, kiam simio Koba,
suferinta dum jaroj en laboratorioj, kaŝe pafas Caesar kaj provokas militon por
kapti la potencon kaj lasi vojon al sia malamego kontraŭ la homoj. Sed Caesar saviĝas,
revenas kaj post kruela duelo mortigas la perfidulon.
La tria epizodo prezentas jam alian situacion. Soldatoj, senditaj de la
enigma kolonelo, mortigas simiojn en la arbaro. Tiuj respondas, montrante
samtempe forton kaj kompaton al la kaptitoj, sed decidas translokiĝi por saviĝi
de la homaj atakoj. Nur ilia gvidanto Caesar, perdinta siajn filon kaj edzinon,
deziras unue venĝi, do iras serĉi Kolonelon akompane de kelkaj fideluloj.
Laŭvoje ili trovas en malplena dometo knabinon, kiu perdis parolkapablon, kaj
sekvas ilin kiel sian solan esperon.
Sekvas batalo – unue inter la simioj kaj soldatoj de Kolonelo, poste
inter la lastaj kaj taĉmento sendita el alia regiono. Fine ĉiujn kovras neĝa
lavango, kiun postvivas nur simioj grimpintaj sur altajn abiojn. La vundita Caesar
mortas kun malpeziĝinta koro. “Koba infektis min je malamego” triste agnoskas
li. La simioj foriras renkonte al nova vivo.
Kiu estas bestaĉo?
La tri epizodoj prezentas tri malsamajn ideojn. La unua rakontas pri sklava
ribelo – detruiga kaj senkompata. La dua montras kiel malfacilas al malsamaj
komunumoj trovi modus vivendi, kio tamen estas sola vojo por daŭrigebla
ekzistado. Sed la plej interesa ŝajnas al mi la tria epizodo, kies kernan ideon
mi difinus kiel elektebla identeco.
Kio estas la identeco? Ni elektas ĝin sendepende de niaj sango kaj
aspekto. Homoj de Kolonelo pensis esti la lasta espero de la homaro, sed iĝis
terura karikaturo al ĝi. Ili plendis kontraŭ la simioj, sed ili mem iĝis
bestaĉoj, nur homaspektaj. La simioj ne elektis sian identecon dum la homoj
jes. La knabino per gestolingvo demandas ĉimpanzon, ĉu ŝi estas la simio? Tiu
respondas: vi estas Nova.
La homoj perdas parolkapablon, dum la simioj ekparolas. Ĉu granda
problemo? Sed ni vidas ke la muta knabino facile interkompreniĝas kun la simioj,
dum la parolkapabla Kolonelo ne sukcesas interkonsenti nek kun la parolanta
Caesar, nek eĉ kun aliaj homoj.
Paraleloj al la nuntempa vivo abundas. Similan kontraŭstaron ni povas
vidi inter la novaj eŭropanoj forme de migrantoj kaj ekstremdekstruloj, kiuj
pretendas esti gardantoj de la eŭropaj valoroj. Ili nomas sin veraj homoj kaj la
alvenintojn – nuraj animaloj. Tamen en realo ili mem estas kontraŭ-Eŭropo,
detruante la bazajn principojn de la eŭropaj etiko kaj kulturo, ellaboritajn
dum jarmiloj.
Same la rusaj naciistoj konstruas novan ideologian realon, inventante ne
nur estontecon, sed ankaŭ pasintecon. Ili adoras Rusujon kaj la Rusian imperion, sen scii ke tiuj baziĝis sur tute aliaj principoj – lojaleco al komuna
caro, sub kies aŭspicio kunvivis malsamaj etnoj kun siaj religioj, lingvoj kaj kulturoj.
Ili detruas sian (laŭdire) amatan patrujon sen kompreni tion.
Feliĉe nun la rusia ŝtato vidis ilian danĝerecon kaj aktive persekutas
la idiotojn. Sed ni povas vidi ke en Ukrainio, Hungario, Pollando kaj pluraj
aliaj ŝtatoj, kies loĝantoj ŝatas fanfaroni pri sia “eŭropeco” kaj moki “rusajn
barbarojn”, la ekstremdekstraj ideoj iĝas ĉiam pli popularaj, ofte favorataj je
la ŝtata nivelo. Dum plejparto de la rusaj naciistaj grupaĉoj estas detruitaj
kaj iliaj gvidantoj enprizonigitaj por pluraj jaroj, iliaj eŭropaj kompliculoj sentas
sin tute komforte, disvastigante malamegon kaj atakante (perforte kaj vorte) la
rifuĝintojn, relative malmultajn en Orienta Eŭropo (kompare kun Germanio kaj
Rusio). Ĉu tiuj homaspektaj bestaĉoj venkos kaj la “civilizita Eŭropo” denove iĝos
nesto de la kontraŭhoma ideologio?
Fine de la filmo ĉiuj homoj pereas. Soldatoj malaperas sub blanka
neĝotavolo kaj samtempe mortas Caesar, kies koro estis kontaĝita je malamego.
Do naskiĝis ŝanco konstrui la novan vivon de sur la blanka listo. Ĉu la simioj
sukcesos? Espereble jes. Sed ĉu sukcesos ni?
Comments
Post a Comment